4.5.13
Toespraak 4 mei bijeenkomst, Bos en Lommer
Hieronder de tekst van van mijn toespraak tijdens de 4 mei bijeenkomst, in de Boomkerk in Bos en Lommer:
“Wie
staat nog stil bij 4 mei?” kopte het Parool gisteren.
De Tweede
Wereldoorlog is nu bijna 68 jaar geleden beëindigd. Mijn ouders zijn beide na
de Tweede Wereldoorlog geboren. Er zijn wel verhalen over de oorlogstijd, zoals
in mijn familie het bombardement op het huis van mijn grootouders. En
natuurlijk zijn er geschiedenisboeken, films en documentaires. Maar toch, de
band met de Tweede Wereldoorlog wordt van generatie op generatie minder sterk.
Dat is onvermijdelijk.
Juist daarom
was het goed om gisteren in het Parool te lezen dat Amsterdamse jongeren de
Dodenherdenking nog steeds belangrijk vinden. En daarom moeten we vasthouden
aan bijeenkomsten als deze, en jongeren erbij blijven betrekken.
Ook als
je zelf geen directe band hebt met de Tweede Wereldoorlog, word je er op
sommige momenten hardhandig mee geconfronteerd. In mijn geval was dat vorig
jaar zomer, toen ik samen met mijn vriendin een lang weekend doorbracht met vrienden in Polen. We besloten om –
onderweg naar Krakau - Auschwitz te bezoeken. Het was een snikhete dag en we
werden in ons zomerkloffie rondgeleid door een gids. Ik kan u vertellen, het vakantiegevoel
was snel verdwenen. Diegenen die weleens in Auschwitz zijn geweest, weten hoe
confronterend, beklemmend en onwerkelijk zo’n bezoek is.
Je vraagt
je af hoe datgene wat daar gebeurd is, heeft kúnnen gebeuren, en zelfs is
uitgevoerd door mensen met een geweten, vaak met een gezin. Die gedachte liet
me lange tijd niet los. Oorlog brengt blijkbaar bij sommigen het meest
gruwelijke naar boven, en bij anderen juist het beste. Denk aan de mensen die –
ook in deze buurt – in het verzet zaten of een onderduikadres boden aan joodse
Amsterdammers en daarmee hun eigen leven in gevaar brachten.
“Vrijheid
spreek je af”, is dit jaar het thema op 4 en 5 mei. De Tweede Wereldoorlog
eindigde immers niet met een laatste slag, maar met een handtekening aan een
tafel in Wageningen. Door afspraken tussen geallieerden kwam er een einde aan
de bezetting, de moorden en gruwelijkheden zoals in Auschwitz. De vrijheid zoals wij die kennen en
dagelijks beleven, vindt dus zijn oorsprong in afspraken die op papier zijn
vastgelegd.
Wat is
vrijheid dan? Hoe voelt het? Voor mij betekent vrijheid dat je volledig jezelf
kunt zijn en je kunt uiten zoals je wilt, ongeacht je geloof, ras, seksuele
geaardheid of wat dan ook. Vrijheid is echter niet vrijblijvend of
vanzelfsprekend. Wij zijn allen verantwoordelijk om ons aan de gemaakte
afspraken te houden …
… en dat
is nodig, want iedere dag wordt geschuurd en getornd aan de vrijheid. Zo
ontdekte ik tijdens diezelfde vakantie in Polen, terwijl mijn hoofd nog
overkookte van het bezoek aan Auschwitz, dat slechts enkele kilometers verderop
discriminatie en zelfs racisme aan de orde van de dag zijn. Ook hier in Bos en
Lommer zijn incidenten en voelen mensen zich niet altijd welkom. Ook in
deze vrije stad, bakermat van tolerantie, is het nodig om continu, in dag- en
nachtdiensten aan de vrijheid te werken, is het nodig als stadsdeel hier een
speciaal programma voor op te zetten, is het zelfs nodig om artikel 1 van de
Grondwet op het raam van je buurtrestaurant te plakken.
Morgen
vieren we onze vrijheid, vandaag herdenken we alle Nederlanders die zijn omgekomen
of vermoord tijdens de Tweede Wereldoorlog, oorlogssituaties en vredesoperaties
erna. De doden
die wij vandaag herdenken, inspireren ons als land om te blijven strijden voor
onze vrijheid en die van anderen op deze wereld. Om zwaarbevochten afspraken te
koesteren en elkaar daaraan te houden. Zij inspireren mij om ervoor te zorgen
dat mijn dochter in vrijheid op kan groeien, zichzelf kan zijn en zich ervan
bewust wordt dat ook haar vrijheid niet vrijblijvend is.
